Güneş’in gizli yüzü: Uzayda parçacık fırtınaları

Leibniz Astrofizik Enstitüsü’nden (AIP) heliyofizikçi Alexander Warmuth’un liderliğini yaptığı bir araştırmaya göre, Güneş, Güneş Sistemi’nin en güçlü parçacık hızlandırıcısı. Araştırmacılar, bu enerjik parçacıkların Güneş patlamaları (flare) ve koronal kütle atımları (CME) sırasında farklı biçimlerde ortaya çıktığını ortaya koydu. 

İKİ FARKLI OLAY: ANİ VE KADEMELİ

Science Alert haberine göre Warmuth, bu olayları “ani” ve “kademeli” olarak ikiye ayırıyor.

• Ani olaylar: Güneş yüzeyinde kısa süreli patlamalarla ortaya çıkıyor ve yüksek enerjili elektronlar ani çıkışlarla uzaya savruluyor.
• Kademeli olaylar: Daha uzun süren CME’lerle ilişkili ve çok daha geniş açılara yayılan, daha uzun süreli parçacık akışları oluşturuyor. 

SOLAR ORBİTER’İN KATKISI

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) liderliğinde görev yapan Solar Orbiter, Güneş’e 42 milyon kilometreye kadar yaklaşarak bu parçacıkları “yerinde” ölçebildi. 2020–2022 arasında 300’den fazla olay incelendi ve bugüne kadar yapılan en kapsamlı analiz gerçekleştirildi.

AIP’den Frederic Schuller, “İlk kez uzaydaki parçacıklarla, Güneş’teki kaynak olayların doğrudan bağlantısını net biçimde görebildik” dedi. Solar Orbiter hem parçacık akışlarının içinden geçti hem de aynı anda Güneş yüzeyinde neler olduğunu gözlemledi. 

GECİKMENİN SEBEBİ: UZAYDA DAĞILIM

Araştırma ekibinden Laura Rodríguez-García, Güneş patlamalarıyla radyo sinyalleri arasındaki kafa karıştırıcı gecikmeyi de açıklığa kavuşturduklarını belirtti: “Bu bir salınım gecikmesi değil, tespit gecikmesi. Elektronlar uzayda ilerlerken türbülansla karşılaşıyor, farklı yönlere saçılıyor. Bu yüzden biz onları daha geç fark ediyoruz.”

ASTRONOTLAR İÇİN HAYATİ

ESA proje bilimcisi Daniel Müller, bu bilgilerin yalnızca bilimsel değil, pratik açıdan da kritik olduğunu vurguladı: “Solar Orbiter sayesinde Güneş’i hiç olmadığı kadar iyi tanıyoruz. Bu bilgiler, gelecekteki görevlerde astronotları ve uyduları zararlı parçacıklardan korumamıza yardımcı olacak.”

Solar Orbiter’in önümüzdeki yıllarda da Güneş’in sırlarını ortaya çıkarmaya devam etmesi bekleniyor.