Trabzon’da Kıyı Dönüşümü Masaya Yatırıldı: “Denizi Kara, Karayı Para Yaptık”
“Doğu Karadeniz’de Kent ve Mimarlık Tartışmaları” başlıklı panelde konuşan Trabzon Şehir Plancıları Odası Sözcüsü Ercan Şen, Karadeniz Sahil Yolu ile başlayan dolgu projelerinin Trabzon’un kıyı kimliğini geri dönüşü olmayan biçimde dönüştürdüğünü söyledi.
“Sahil Yolu, Trabzon’un Kıyı ile Bağını Kopardı”
Ortahisar Belediyesi Çok Amaçlı Salonu’nda düzenlenen panelde konuşan Şen, Karadeniz Sahil Yolu’nun sadece ulaşım değil, kıyı kentleşmesi açısından da kırılma noktası olduğunu belirtti:
“Karadeniz Sahil Yolu’nun deniz dolgusu üzerine yapılması sadece ulaşım için değil, kıyının kentleşme baskısına açılması için de bir eşik oldu. Yol, insanların denize erişimini sınırladı. Ekolojik değerleri koruyamadık; kentsel alanlarda yapılması gereken tesisler sahile taşındı.”
“Dolgu Zinciri: Akyazı’dan Şehir Hastanesine”
Şen, Trabzon kıyılarında Akyazı, Yomra ve Akçaabat bölgelerinde yapılan dolgu projelerinin plansızlık zinciri oluşturduğunu ifade etti:“Akyazı’daki dolgu Kruvaziyer Liman diye başladı, spor tesisine dönüştü, şimdi şehir hastanesine dönüştü. Kentin içinde yapılabilecek projeleri denizi doldurarak sahile taşıyoruz. ‘Denizi kara yaptık, karayı para yaptık’ anlayışıyla kamu yararı gözetilmedi.”
“Beşikdüzü’nden Of’a Kadar Her İlçede Dolgu Var”
Trabzon kıyı hattında 110 kilometrelik dolgu zinciri oluştuğuna dikkat çeken Şen, dolgu yapılmayan ilçe kalmadığını belirtti:
“Beşikdüzü’nden Of’a kadar tüm sahil boyunca dolgu yapıldı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre, kıyı kanunundaki ‘zaruret’ ve ‘kamu yararı’ kriterleri neredeyse hiçbir projede gözetilmedi.”
“Kıyıya park, spor tesisi, sağlık tesisi yaptık. Bunlar kent içinde üretilebilirdi. Şimdi insanlar denize ulaşamaz hale geldi; sahil yolu 30–50 metre genişliğinde bir beton bariyere dönüştü.”
“Kıyı Mevzuatı İhlal Ediliyor”
Arsin Yatırım Adası ve Endüstri Bölgesi’ndeki 30 milyon metreküplük dolguya da değinen Şen, kıyı koruma statüsündeki bölgelerde bile mevzuata aykırı uygulamalar yapıldığını belirtti:
“Kıyı koruma statüsündeki alanlarda dahi dolgu yapılıyor. Mimarlar Odası olarak birçok projeyi yargıya taşımak zorunda kalıyoruz. Ancak süreçler uzun, dolgu tamamlandığında geri dönüş imkânsız hale geliyor.”
“Yeni Dolgu Alanı Açılmamalı”
Panelin kapanışında Ercan Şen, kıyı politikalarında koruma odaklı bir yaklaşıma geçilmesi gerektiğini vurguladı:
“Artık denizi doldurmaktan vazgeçmeliyiz. Bundan sonra yeni dolgu alanı açılmamalı; park, sağlık ve spor tesisleri karada üretilmeli. Kıyı planlamasında koruma öncelikli bir anlayış benimsenmeli.”
Panelde Neler Konuşuldu?
Panel, Trabzon’un dolgu alanlarındaki dönüşüm süreci, şehir hastanesinin konumu, Gülcemal ve Uzunkum projeleri ile kıyı koruma politikaları üzerine yapılan tartışmalarla tamamlandı.
Uzmanlar, Trabzon kıyılarının doğal yapısını geri kazanmanın artık zorlaştığı görüşünde birleşti.