Milli uyduya adını veren Fergani kimdir? (Ferga'nin hayat hikayesi)

Fergani Uzay tarafından milli olarak geliştirilen ve özel bir firma tarafından üretilen Türkiye'nin en büyük uydusu FGN-100-d1, uzaya fırlatılmasının ardından yörüngesine başarıyla yerleşti. Haberler ardından Fergani ile ilgili araştırmalar başladı. Peki, milli uyduya adını veren Fergani kimdir?

Ferghani veya Fergani, tam adıyla Ahmed el-Fergani, 9. yüzyılda yaşamış olan önemli bir Orta Çağ İslam astronomu, matematikçi ve coğrafyacıdır. Batı'da Alfraganus olarak da bilinir. Fergana Vadisi'nde doğduğu düşünülen Fergani, Abbasi Halifesi Memun döneminde Bağdat'ta önemli çalışmalar yapmıştır. İlim tahsilini zamanın kültür merkezi olan Fergana'da yaptı. Sonra, Bağdat'a gitti. Kısa sürede kendisini tanıtan Fergani, astronomi ve matematik alanında kendisini kabul ettirdi. Abbasi halifeleri Memun, Mutasım, el-Vasık ve el-Mütevekkil devirlerinde önemli ilmi araştırmalar yaptı ve birçok eser yazdı. Halife Mütevekkil, konusunda söz sahibi olan Fergani'yi 861 yılında Nil kıyısındaki ölçümleri yapabilmek için, Ravda adasında bulunan nilometrenin inşasını yönetmesi ve yapılan ölçüm işlerine nezaret etmesi için Mısır'a gönderdi. Fergani, fizik ve mekanik alanlarında da çalışmalarda bulunmuştur. Çizimini kendi hazırladığı ve yapımına nezaret ettiği Nil nehri sularının hızını ve seviyesini ölçen Mikyas ül-Cedid adında bir alet yapmıştır.