Buzul balinaları tükenmekten kurtuluyor mu?

Buzul Balina Konsorsiyumu tarafından paylaşılan verilere göre, 2024’te türün nüfusu bir önceki yıla kıyasla yüzde 2’den biraz fazla arttı. Bu da doğan 8 yeni balina yavrusu ile toplam sayının yaklaşık 384 bireye ulaştığı anlamına geliyor. Küçük bir artış olsa da, bu gelişme bilim insanları tarafından “ihtiyatlı bir umut” olarak görülüyor. 2020’den bu yana türün nüfusunda yüzde 7’den fazla artış gözlemlenirken, önceki on yılda popülasyon yaklaşık yüzde 25 oranında düşmüştü.

New England Akvaryumu’ndan araştırma programı lideri Heather Pettis konuyla ilgili şöyle diyor: “Bu kritik derecede tehlike altındaki tür hakkında olumlu haberler paylaşabilmek her zaman harika bir his. Tahmini nüfustaki hafif artışın yanı sıra, bu yıl ölüm vakasının görülmemesi ve yaralanma sayısının son yıllara göre azalması bizi temkinli de olsa umutlandırıyor.”

TEHLİKE HENÜZ GEÇMİŞ DEĞİL

Araştırmacılar sevindirici tabloya rağmen, temkinli olunması gerektiğini vurguluyor. Pettis’e göre “gaza basmayı bırakmak” için henüz erken: Bu yıl hiç ölüm kaydedilmemiş olsa da, birçok balina hâlâ yaralı veya zayıf durumda, ayrıca doğum oranları düşük.

Buzul balinaları adlarını, bir zamanlar insanlar için “avlanması doğru balinalar” olarak görülmelerinden alıyor. 1890’ların başında neredeyse tamamen yok edildiler. Günümüzde koruma altındalar, ancak tehlike devam ediyor.

Balinalar balıkçı ağlarına dolanma ve gemilerle çarpışma gibi risklerle karşı karşıya. Çevre kuruluşu Oceana, ABD ve Kanada sularında her yıl popülasyonun yaklaşık dörtte birinin balık ağlarına takıldığını, bireylerin yüzde 85’inin yaşamları boyunca en az bir kez bu tür bir olay yaşadığını bildiriyor.

New England Akvaryumu’ndan kıdemli bilim insanı Philip Hamilton, “Bu tür vakaları tespit etmek oldukça zor; çünkü hem gözlem yapılması hem de balinaların o sırada o bölgede bulunması gerekiyor,” diyor.

‘UZUN BİR YOL, AMA DOĞRU YÖNDE’

Balinaların ölüm oranını azaltmak için geçici avcılık yasaklı bölgeler oluşturuluyor ve halatsız balıkçılık sistemleri test ediliyor. Ancak bu uygulamaların başarılı olabilmesi için yerel toplulukların da sürece destek vermesi gerekiyor.

Pettis, “Bu popülasyonun toparlanma yolu uzun,” diyerek ekliyor: “Buzul balinalarının yüzmeye devam etmesi gerekiyor — bizim de onlara izin vermemiz.”