Ay’da su taşıyan meteorit kalıntıları keşfedildi

Çin Ulusal Uzay Ajansı’nın (CNSA) Chang’e-6 göreviyle Ay’ın uzak tarafından getirilen örneklerde, daha önce hiç görülmemiş bir göktaşı türüne ait mikroskobik kalıntılar bulundu.

AY’DA İLK KEZ BULUNDU

Çin Bilimler Akademisi’nden Jintuan Wang ve Zhiming Chen liderliğindeki ekip, topladıkları 5 binden fazla toz zerresini analiz ederken “Ivuna tipi karbonlu kondrit” ya da kısa adıyla CI kondrit olarak bilinen bir meteorit türüne ait izler buldu. Bu, Ay’da ilk kez doğrulanan CI kondrit keşfi anlamına geliyor.

CI kondritler, uzaydaki en su ve uçucu madde bakımından zengin meteoritler olarak biliniyor. Yapılarının yaklaşık yüzde 20’si hidratlı mineraller şeklinde su içeriyor. Ancak bu taşlar çok kırılgan; Dünya atmosferine girişte kolayca yanıyor ya da parçalanıyor. Bu yüzden yeryüzünde bulunan meteoritlerin yüzde 1’inden azı CI kondrit türünde.

Ay’da da bu tür bir meteoritin bozulmadan kalması beklenmiyordu çünkü atmosfer olmasa bile çarpma hızı, genellikle taşı buharlaştıracak kadar yüksek. Ancak Chang’e-6’nın topladığı örnekler, bu beklentiyi altüst etti.

ANALİZLER NE GÖSTERDİ?

Ekip, Apollo Havzası içindeki çift kraterden alınan örneklerde olivin adı verilen minerali inceleyerek işe başladı. Elektron mikroskobu, iyon kütle spektrometresi ve kimyasal analizlerle yapılan detaylı inceleme sonucunda, yedi küçük olivin parçasının Ay veya Dünya kökenli olmadığını, kimyasal oranlarının yalnızca CI kondritlerle eşleştiğini saptadılar.

Bu mikroskobik parçalar, çarpma sonucu eriyip hızla soğuyarak cam benzeri bir yapı oluşturmuştu. Ancak içerdikleri demir-manganez, nikel ve oksijen izotop oranları, CI kondrit kökenli olduklarını kesin biçimde ortaya koydu.

AY, KOZMİK ARŞİV GİBİ

Bu keşif, CI kondritlerin Ay’a da çarptığını ve orada milyarlarca yıl boyunca bozulmadan kalabildiğini kanıtlıyor. Araştırmacılara göre, Ay’daki meteorit koleksiyonunun yüzde 30’una kadarını CI kondritler oluşturabilir.

Bu sonuç, Güneş Sistemi’nin erken döneminde Dünya ve Ay’a su ve uçucu bileşenleri taşıyan göktaşlarının büyük olasılıkla CI kondritlerden geldiği fikrini güçlendiriyor.

Araştırma ekibi, gelecekteki Ay örnek toplama görevlerinin bu olasılığı daha derinlemesine inceleyeceğini belirtiyor ve ekliyor: “CI kondritlerin Dünya’da bu kadar nadir bulunmasına karşın Ay’da korunmuş olması, iç Güneş Sistemi’ndeki göktaşı dağılımını yeniden değerlendirmek için büyük bir fırsat sunuyor.”